Ποιος θα πληρώνει τελικά τον λογαριασμό για τις διελεύσεις των οχημάτων στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης;
Σημαντικές αλλαγές φέρνει το μοντέλο των σκιωδών διοδίων στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), καθώς το μεγάλο οδικό έργο που περίμενε το νησί εδώ και δεκαετίες εισέρχεται πλέον στην τελική ευθεία. Με φόντο την πολυαναμενόμενη αναβάθμιση του άξονα Χανιά – Άγιος Νικόλαος, η επιλογή της κυβέρνησης να υιοθετήσει για συγκεκριμένους κόμβους, το χρηματοδοτικό σχήμα των «σκιωδών διοδίων» προκαλεί έντονες συζητήσεις.
Αν και οι οδηγοί δεν θα πληρώνουν στην πράξη διόδια, το κόστος της χρήσης του δρόμου δεν εξαφανίζεται — απλώς περνά από το πορτοφόλι του οδηγού στον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή στους φορολογούμενους.
Τι είναι τα «σκιώδη» διόδια;
Με απλά λόγια, πρόκειται για ένα σύστημα κατά το οποίο ο ιδιώτης κατασκευαστής και διαχειριστής του δρόμου πληρώνεται από το Δημόσιο, με βάση την κυκλοφορία των οχημάτων. Ο οδηγός δεν πληρώνει τίποτα άμεσα, όμως το κράτος αμείβει τον παραχωρησιούχο για κάθε αυτοκίνητο που περνά.
Το μοντέλο εφαρμόζεται ήδη σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, όμως στην Ελλάδα είναι σχετικά νέο και δοκιμάζεται για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα. Για την Κρήτη, αποτελεί μια λύση που επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη υλοποίησης του έργου και στη μακροχρόνια απαίτηση της τοπικής κοινωνίας για έναν δρόμο χωρίς διόδια.
Ποιος πληρώνει τελικά;
Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: Ποιος πληρώνει τελικά; Η απάντηση είναι απλή: Όλοι μας. Το Δημόσιο θα καλείται για τις επόμενες δεκαετίες να αποζημιώνει τον ιδιώτη ανάλογα με την κυκλοφορία, χωρίς όμως απευθείας εισπράξεις από τους οδηγούς.
Αν η κυκλοφορία του ΒΟΑΚ αποδειχθεί μεγαλύτερη των προβλέψεων, το κόστος για το Δημόσιο θα εκτοξευθεί. Αντίστοιχα, αν είναι μικρότερη, το κράτος θα πληρώνει για έναν δρόμο που δεν αποδίδει, οικονομικά, όσα είχε προϋπολογιστεί.
Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό, είναι ότι δεν υπάρχουν «δωρεάν διόδια». Υπάρχει το κόμιστρο που πληρώνει ο πολίτης στο γκισέ, με τον «παραδοσιακό» και άμεσο τρόπο είσπραξης και υπάρχουν διόδια που πληρώνονται έμμεσα, με φόρους. Πάντα, κάποιος πληρώνει.
Υπάρχει «φάκα»;
Για την Κρήτη, η επιλογή των σκιωδών διοδίων φαίνεται προς το παρόν να έχει αποφορτίσει την κοινωνική πίεση. Δήμαρχοι και φορείς του νησιού, που επί χρόνια εξέφραζαν την αντίθεσή τους στην επιβολή διοδίων, υποδέχθηκαν το μοντέλο με συγκρατημένη αισιοδοξία.
Ωστόσο, αρκετοί προειδοποιούν ότι το κόστος ενδέχεται να επιβαρύνει τις μελλοντικές γενιές, χωρίς μάλιστα να υπάρχει διαφάνεια για το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα του έργου. Ζητούν σαφή στοιχεία για τη διάρκεια των συμβάσεων, το ετήσιο κόστος για το Δημόσιο, και τις ρήτρες απόδοσης.
Το στοίχημα του ΒΟΑΚ
Ο ΒΟΑΚ είναι ίσως το πιο φιλόδοξο οδικό έργο που επιχειρείται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Αν επιτύχει, θα αποτελέσει πρότυπο για μελλοντικές υποδομές σε άλλες νησιωτικές ή περιφερειακές περιοχές.
Αν όμως μετατραπεί σε οικονομική παγίδα για τον κρατικό προϋπολογισμό, τότε τα «σκιώδη» διόδια θα γίνουν το σύμβολο μιας ακριβής λύσης που φαινόταν αρχικά ανέξοδη.
Το μόνο σίγουρο είναι πως, για πρώτη φορά, ο δρόμος που ενώνει την Κρήτη δεν θα κοστίζει άμεσα στον οδηγό — αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα πληρωθεί ακριβά.
Όλες οι ειδήσεις
Δοκιμή Renault Symbioz E-Tech 145: Ότι πρέπει για να συμβιώνεις μαζί του!
Αυτόματο ή χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων; – Ποιες οι διαφορές τους
Οδηγείς με σαγιονάρα; – Αυτό είναι το πρόστιμο που μπορεί να φας
