Ελαστικά… από παλιά ελαστικά: Η κυκλική επανάσταση στην κατασκευή τους

Παλιά ελαστικά γίνονται νέα; Η επιστήμη και η ανακύκλωση ενώνουν δυνάμεις για τη δημιουργία ελαστικών από ανακυκλωμένο καουτσούκ.

Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, τα καινούρια ελαστικά αυτοκινήτου ίσως δεν προέρχονται από παρθένα υλικά, αλλά από τα… παλιά ελαστικά που έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο ζωής τους. Αυτό το καινοτόμο σενάριο βρίσκεται ήδη σε στάδιο υλοποίησης, με την κοινοπραξία Pneulife και το Πολυτεχνείο του Μιλάνου να εργάζονται εντατικά για την αξιοποίηση της λεγόμενης σκόνης καουτσούκ (γνωστή και ως polverino) στη δημιουργία νέων ελαστικών.

Τι είναι το polverino και γιατί έχει σημασία;

Το polverino προκύπτει από τη μηχανική θραύση και επεξεργασία των παλαιών ελαστικών. Πρόκειται για ένα παραπροϊόν με σπουδαία περιβαλλοντική και τεχνολογική σημασία. Μέχρι σήμερα, η κύρια χρήση του ήταν ως επίστρωση σε αθλητικές εγκαταστάσεις και γήπεδα. Όμως από το 2031, η χρήση του σε τέτοιες εφαρμογές θα απαγορευτεί σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση για λόγους περιβαλλοντικής και υγειονομικής ασφάλειας, εξαιτίας της συμβολής του στην απελευθέρωση μικροπλαστικών στο περιβάλλον.

Η αλλαγή αυτή επιβάλλει την εύρεση νέων, βιώσιμων εφαρμογών για τη σκόνη καουτσούκ – και εδώ ακριβώς έρχεται το φιλόδοξο project της Pneulife με το Πολυτεχνείο του Μιλάνου.

ελαστικά

Η επιστήμη στην υπηρεσία της ανακύκλωσης

Οι ερευνητές εξετάζουν κατά πόσο το polverino μπορεί να επανενταχθεί στην παραγωγή νέων ελαστικών, κλείνοντας τον κύκλο ζωής του με έναν πλήρως κυκλικό τρόπο. Η προσπάθεια, ωστόσο, δεν είναι χωρίς εμπόδια.

Όπως εξηγούν οι επιστημονικά υπεύθυνοι του προγράμματος, καθηγητές Francesco Briatico και Claudia Marano, η συμπεριφορά της σκόνης καουτσούκ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο άλεσής της. Η μέθοδος θραύσης και επεξεργασίας επηρεάζει τις ιδιότητες του υλικού και, κατά συνέπεια, τη δυνατότητά του να ενταχθεί σε νέες βιομηχανικές χρήσεις.

Μην το χάσεις: Νέος ΚΟΚ: Η παράβαση που φτάνει τις 8.000 ευρώ – Ποια είναι

Η πρόκληση της αποθείωσης

Ένα από τα κύρια τεχνικά εμπόδια είναι η αποθείωση – η αντίστροφη διαδικασία της θείωσης, μέσω της οποίας η φυσική γόμα μετατρέπεται σε ελαστικό υλικό. Παρότι η αποθείωση είναι χημικά εφικτή, δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί βιομηχανική τεχνολογία που να την καθιστά βιώσιμη και αποδοτική σε μεγάλη κλίμακα.

Το γεγονός αυτό καθιστά την έρευνα επείγουσα, καθώς το 2031 πλησιάζει και η ανάγκη για νέες χρήσεις του polverino είναι μεγαλύτερη από ποτέ.

Η πρόκληση σε αριθμούς

Η Ιταλία, χώρα με έντονη αυτοκινητιστική κουλτούρα, αντιμετωπίζει ήδη το ζήτημα διαχείρισης των παλιών ελαστικών ως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της κυκλικής οικονομίας. Το 2022, σύμφωνα με τον οργανισμό ISPRA, διαχειρίστηκαν 520.000 τόνοι χρησιμοποιημένων ελαστικών, αυξημένοι κατά 6,5% σε σχέση με το 2021.

Από αυτούς:

Το 85,4% (444.000 τόνοι) ανακτήθηκε ως υλικό.
Το 3% (16.000 τόνοι) χρησιμοποιήθηκε για παραγωγή ενέργειας.
Μόνο το 0,02% (109 τόνοι) οδηγήθηκε σε ταφή ή αποτέφρωση.
Περίπου 60.000 τόνοι (11,5%) παρέμειναν σε αποθήκευση για μελλοντική διαχείριση.

Το μοντέλο της Pneulife

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Pneulife δεν περιορίζεται μόνο στην έρευνα, αλλά οργανώνει ολόκληρη την αλυσίδα διαχείρισης των PFU (Pneumatici Fuori Uso – Ελαστικά Εκτός Χρήσης): από τη συλλογή και μεταφορά, μέχρι την επεξεργασία και πιθανή επαναχρησιμοποίηση.

Η συνεργασία με παραγωγούς, εισαγωγείς, συνεργεία και τελικούς χρήστες διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τις περιβαλλοντικές νομοθεσίες και την ανάπτυξη ενός λειτουργικού κυκλικού μοντέλου για τη διαχείριση των ελαστικών.

ελαστικά

Το μέλλον κυλάει σε ανακυκλωμένους τροχούς

Εάν η προσπάθεια στεφθεί με επιτυχία, θα πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές καινοτομίες στον τομέα των ελαστικών. Η προοπτική ενός ελαστικού φτιαγμένου από 100% μεταχειρισμένα υλικά, όχι μόνο μειώνει τη ρύπανση και τα απόβλητα, αλλά ενισχύει την αυτάρκεια της ευρωπαϊκής παραγωγής πρώτων υλών.

Σε μια εποχή όπου η βιωσιμότητα δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά αναγκαιότητα, οι επιστήμονες και οι φορείς της βιομηχανίας στρέφονται στη γνώση, την καινοτομία και τη συνεργασία για να μετατρέψουν το παλιό σε… καινούριο.