Τριάντα χρόνια μετά την απόσυρση και την εκτόξευση της αγοράς αυτοκινήτου στην χώρα μας, ο στόλος κάθε είδους οχήματος γερνάει απελπιστικά και – κυρίως- επικίνδυνα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία της ΕΕ στις ηλικίες φορτηγών και λεωφορείων με μέσους όρους 21,4 και 19,4 χρόνια αντίστοιχα, την ώρα που οι Ευρωπαϊκοί μέσοι όροι είναι 14,1 για τα φορτηγά και 12,8 για τα λεωφορεία.
Την ίδια στιγμή, η μέση ηλικία του στόλου των επιβατικών (αυτών που χαρακτηρίζουμε σαν γιωταχί) οχημάτων βρίσκεται στα 16,6 έτη, επίδοση που υπολείπεται μόνο αυτών της Ρουμανίας της Λιθουανίας (17), Ρουμανίας (16,9) και Εσθονίας (16,7). Στον αντίποδα βρίσκονται το Λουξεμβούργο με 6,7 έτη και η Αυστρία με 8,5 έτη μέσου όρου ηλικίας επιβατικών, ενώ χώρες με αναπτυγμένη αυτοκινητοβιομηχανία όπως η Γερμανία (9.8), η Γαλλία (10,3), η Ιταλία (11,8) και η Ισπανία (13,1) πλησιάζουν έως και ξεπερνούν τον μέσο όρο της ΕΕ που βρίσκεται στα 11,8 έτη.
Το φαινόμενο εξηγείται τόσο από την οικονομική κρίση που επηρέασε τις πωλήσεις της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά και από την πανδημία που επηρέασε την παραγωγή και εμπορία ημιαγωγών, η έλλειψη των οποίων οδηγεί πολλά εργοστάσια αυτοκινήτων σε όλο τον κόσμο να αδυνατούν ως προς την κάλυψη της ζήτησης. Η έλλειψη αυτή που –κατά πολλούς- θα επανερχόταν στα επίπεδα της ζήτησης το καλοκαίρι του τρέχοντος έτους, κατά πάσα βεβαιότητα θα συνεχίσει και το επόμενο έτος, με όποια αποτελέσματα αυτό συνεπάγεται, ανάμεσα στα οποία είναι η γήρανση των στόλων αυτοκινήτων, αλλά και η απώλεια πολλών θέσεων εργασίας. Ήδη πολλά εργοστάσια ανοιγοκλείνουν ανάλογα με την επάρκεια ημιαγωγών στην παραγωγή, ενώ σε άλλα στέλνουν το προσωπικό από τον Απρίλιο για …θερινές διακοπές. Όλα αυτά βέβαια πριν ακόμα δούμε τα αποτελέσματα των γεγονότων στην Ουκρανία, που οπωσδήποτε θα επηρεάσουν επί το δυσμενέστερο –τουλάχιστον- την επί Ευρωπαϊκού εδάφους παραγωγή αυτοκινήτων.
Όλα τα παραπάνω έχουν πολλαπλάσιες επιπτώσεις στην χώρα μας, η οποία μόλις πήγε να «δει φως» από την 10ετή οικονομική κρίση, έπεσε στην …αγκαλιά της πανδημίας και στη συνέχεια στην αδυναμία των εισαγωγέων αυτοκινήτων να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση . Μια ζήτηση που προσπαθεί να καλύψει την υστέρηση αγορών 2009 – 2018, αλλά και να αναλώσει μέρος της αύξησης των ιδιωτικών καταθέσεων που σημειώθηκε στη διάρκεια της πανδημίας.
Με άλλα λόγια, υπάρχει αγοραστικό ενδιαφέρον, αλλά το χρονοδιάγραμμα παραδόσεων αρχίζει από 6 (αισιόδοξο σενάριο) και ξεπερνά τους 15 μήνες αναμονής. Οι χρόνοι αυτοί έστρεψαν μεγάλο μέρος του αγοραστικού κοινού στην αγορά αξιόλογων (βλέπε της ελληνικής αγοράς) μεταχειρισμένων, τα οποία όμως μετά από τόσα χρόνια υστέρησης της αγοράς ήταν δυσεύρετα και εξαντληθήκαν γρήγορα.
Κάπως έτσι βγήκαν στο προσκήνιο (στις εκθέσεις αυτοκινήτων) οι …δευτεράτζες, δηλαδή γερασμένα οχήματα που μέχρι πρότινος ούτε καταδεχόντουσαν να τα πάρουν ανταλλαγή οι έμποροι και πουλιόντουσαν μόνο μέσα από τα ανάλογα sites του internet, ή στόμα με στόμα. Επίσης, αυξήθηκαν και οι εισαγωγές μεταχειρισμένων, μεγάλο μέρος των οποίων προέρχεται από εκποίηση εταιρικών στόλων (RAC, Leasing, κ.λπ.), ενώ μεγάλη εισαγωγική εισάγει η ίδια μεταχειρισμένα αυτοκίνητα και τροφοδοτεί το δίκτυο προκειμένου να το διατηρήσει «ζωντανό».
Όλα αυτά έχουν δυο σοβαρές επιπτώσεις. Η πρώτη αφορά στον γερασμένο στόλο, γεγονός που εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για την ήδη προβληματική οδική ασφάλεια της χώρας. Ειδικά τα οχήματα ευαίσθητων φορτίων (ενηλίκων και παιδιών) όπως είναι τα πάσης φύσεως λεωφορεία, με τον μέσο όρο ηλικίας σχεδόν στα 20 χρόνια, ταιριάζουν περισσότερο σε διαδρομές προς νεκροταφεία οχημάτων παρά σε καθημερινές διαδρομές μεταφοράς κοινού.
Η δεύτερη επίπτωση, αφορά την δυσκολία του αγοραστικού κοινού στην επιλογή και αξιολόγηση των μεταχειρισμένων οχημάτων που διατίθενται προς πώληση. Οι μέρες είναι …πονηρές και οι επιτήδειοι (και εξ ανάγκης) πολλαπλασιάζονται, με αποτέλεσμα οι αγορές μεταχειρισμένων οχημάτων να χαρακτηρίζονται σαν κινήσεις υψηλού ρίσκου ειδικά για όσους είναι της λογικής «να παράδες, δώσμου κρέας». Με άλλα λόγια, μην μένετε στην εξωτερική εμφάνιση και σε αυτά που «εγγυάται» και υπόσχεται ο πωλητής. Ψάξτε λεπτομερώς πίσω από το λούστρο της έκθεσης και της «σαν καινούριο» εμφάνισης, εμπιστευόμενοι μόνο γνωστούς σας ειδικούς μηχανικούς και ακόμα καλύτερα τα δεδομένα του κάθε αυτοκινήτου για όσα από αυτά μπορούν να συνδεθούν σε διαγνωστικό. Η εμπιστοσύνη στην προστασία του καταναλωτή από κρατικούς φορείς, είναι ακόμα ανεκπλήρωτο όνειρο για τους φορείς της χώρας, που ασχολούνται περισσότερο με το επόμενο «Κινούμαι Ηλεκτρικά» και ελάχιστα με την προστασία του πληθυσμού μέσω και της οδικής ασφάλειας.
Κλείνοντας και με δεδομένο το καλοκαίρι που έρχεται, να θυμίσω για μια ακόμα φορά ότι, αν τα ελαστικά μας είναι φθαρμένα και χρειάζονται αλλαγή, δεν περιμένουμε να έρθει ο χειμώνας, αλλά τα αλλάζουμε εδώ και τώρα, καθώς ο μεγαλύτερος εχθρός των φθαρμένων ελαστικών είναι η υψηλές θερμοκρασίες.
Νίκος Τσάδαρης
