Ράλλυ Ακρόπολις: Αφιέρωμα στo ξενοδοχείο «Καλαφάτης» και στις ειδικές Βωξίτες και Καρούτες

Ιστορίες που γράφτηκαν με πάθος, πέτρες, χώμα και σκόνη – Οι άνθρωποι και οι τόποι του Ράλλυ Ακρόπολις

Του Κωστα Γαμβρούλη

Φωτογραφίες Δημήτρης Μανώλαρος

Η Στερεά Ελλάδα είναι γεωγραφικά το κέντρο της ηπειρωτικής έκτασης της χώρας μας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι και οι αρχαίοι όριζαν τους Δελφούς ως το κέντρο της Γης ολόκληρης. Κάτι έχει η ευρύτερη περιοχή, κάτι προκαλεί τον ορισμό της ως «κέντρο». Το Ακρόπολις δεν θα μπορούσε να διαφέρει.

Μπορεί οι διαδρομές του Ράλλυ να έχουν κατά καιρούς εκταθεί νότια, προς Πελοπόννησο, όσο και βόρεια, αλλά αν θέλουμε να ορίσουμε το ιστορικό του κέντρο, αυτό είναι η Στερέα και πιο συγκεκριμένα δύο ειδικές, οι Βωξίτες και οι Καρούτες.

Από τα «σκουριασμένα» χώματα των εξορύξεων, χαμηλά, κοντά στη θάλασσα, μέχρι το πράσινο των ελάτων, ψηλά στην Γκιώνα, είναι σε αυτές τις δύο εδικές που έχουν γραφτεί μερικές από τις χρυσές σελίδες της ιστορίας του αγώνα.

Η εναλλαγή μάλιστα από το πεδινό στο ορεινό, η απότομη υψομετρική διαφορά και η ποικιλομορφία του εδάφους, στις «50 αποχρώσεις του χώματος» αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν πόλο έλξης για τις ομάδες και τους οδηγούς, κατά τη διάρκεια δοκιμών και εξέλιξης.

Αν υπάρχει μια κωμόπολη η οποία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει ως «στρατηγείο» και κατάλυμα για το πολυάριθμο καραβάνι οδηγών και μηχανικών, αυτή είναι η Ιτέα, στις παρυφές της οποίας ξεκινά η ειδική «Βωξίτες». Μόνο που και σε αυτή την περίπτωση, αναπόφευκτα, λόγω της τάσης της ευρύτερης περιοχής να ορίζεται ως «κέντρο» και να ορίζει «κέντρα», θα έπρεπε να υπάρξει κάποιο. Και αυτό είναι το ξενοδοχείο «Καλαφάτης». Το ξενοδοχείο-κέντρο του Ράλλυ Ακρόπολις.

Κόντρα στο ρεύμα

Αρχές δεκαετίας του ’70, οι αδερφοί Καλαφάτη, Αντρέας και Κώστας, πάνε κόντρα στο ρεύμα αστυφιλίας της εποχής και γίνονται πιονέροι της αποκέντρωσης, φεύγοντας από την Αθήνα και δημιουργώντας το ομώνυμο ξενοδοχείο στην Ιτέα. Ο Αντρέας Καλαφάτης είχε από την παιδική του ηλικία το «μικρόβιο» του Ακρόπολις, ως θεατής, μόνο που τώρα, όντας στο «κέντρο» του αγώνα, η μοίρα και μια σειρά συγκυριών θα ανήγαν την εμπειρία του σε κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Θα γινόταν ο ίδιος το «κέντρο» ομάδων και οδηγών.

Από το 1973, οδηγοί επέλεξαν το ξενοδοχείο ως κατάλυμα κατά τη διάρκεια του αγώνα και σταδιακά, αυτό που φάνταζε ως κάτι τυχαίο γιγαντώθηκε και μετουσιώθηκε σε μια προσωπική σχέση αγωνιζόμενων και ομάδων, με βασικό άξονα τον Αντρέα Καλαφάτη.

Το γεγονός που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο σε αυτήν την ιστορία ήταν όταν η ομάδα της Toyota με το Ove Andersson κατέλυσε στο ξενοδοχείο «Καλαφάτης», με σκοπό την εξέλιξη της αγωνιστικής Celica. Ο κ. Αντρέας αποδεικνύεται κάτι περισσότερο από ένα απλός ξενοδόχος, «τρέχοντας» τους δικούς του αγώνες, όχι μέσα σε αυτοκίνητο, αλλά βοηθώντας την ομάδα και παίζοντας τον ρόλο του μεσολαβητή, διερμηνέα και μεσάζοντα μεταξύ Toyota, τοπικής κοινωνίας και φορέων.

Κερδίζει την εμπιστοσύνη τους, τους γίνεται ο «άνθρωπός τους». Τα νέα μαθαίνονται. Βλέπετε, ο κόσμος των Rally, ακόμα και σε αυτό το υψηλό επίπεδο, απέχει παρασάγγας από τον βεντετισμό, την εσωστρέφεια και την «κεκλεισμένων των θυρών» λογική της F1. Μπορεί οι ομάδες να ανταγωνίζονται στο πεδίο, όταν όμως οι στροφές πέφτουν, είναι όλοι μια παρέα, οδηγοί και ομάδες: Μιλούν μεταξύ τους, ανταλλάσσουν απόψεις, κάνουν πλάκες. Απλά μοιράζονται το πάθος τους.

Τα νέα λοιπόν κυκλοφορούν για το ξενοδοχείο-όαση στην Ελλάδα και κάπως έτσι το Hotel Kalafatis γίνεται στο σημείο αναφοράς του Ακρόπολις για όλες τις ομάδες. Ποιοι έχουν περάσει από εκεί; Όλοι! Κι όταν λέμε όλοι, το εννοούμε…

Andreas De Kalafati

Το VW Amarok Aventura γέμιζε με την επιβλητική του παρουσία τη λωρίδα μας στην εθνική. Νωρίς το πρωί, με τον Δήμητρη (Μανώλαρος, ο φωτογράφος), προορισμός η Ιτέα. Έχει προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Ανδρέα, ο οποίος για λόγους ανωτέρας βίας δεν θα βρισκόταν στο ξενοδοχείο, αλλά μας είχε εμπιστευθεί στα χέρια της νέας γενιάς που παίρνει τη σκυτάλη, στον γιο του, Νίκο Καλαφάτη.

Η Ιτέα μάς υποδέχθηκε προετοιμασμένη για την τουριστική σεζόν, την έναρξη της οποίας σηματοδοτεί –άτυπα αλλά ουσιαστικά– το Ακρόπολις. Το γουργουρητό του τρίλιτρου diesel του Amarok που μας συνόδευε στο άνετο ταξίδι μας σταμάτησε έξω από την είσοδο του ξενοδοχείου, το οποίο βρίσκεται στο μέσον του οικιστικού ιστού της κωμόπολης, πολύ κοντά στη θάλασσα.

Ο Νίκος μάς περίμενε στην υποδοχή και μετά από τις τυπικές συστάσεις καθίσαμε στο φουαγιέ, ξεκινώντας μια χαλαρή συζήτηση. Έχοντας μεγαλώσει ουσιαστικά μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι αναμνήσεις του, παλιές και πρόσφατες, ήταν άπειρες, πολύ δύσκολο να το ξεκινήσεις από κάπου, να πιάσεις στιγμές, χωρίς να υπάρχει μια κατεύθυνση και ένα υπόβαθρο. Εστιάσαμε σε αυτό που ανέφερα και πιο πάνω, στο πόσο «ανθρώπινη» είναι η επαφή αυτών που ονομάζουμε «θεούς» με όλους εμάς τους «θνητούς» και η αφήγηση ξεκίνησε:

«Είναι απλοί άνθρωποι, σαν όλους εμάς, αν δεν ξέρεις την ιδιότητά τους, είναι αδύνατο να καταλάβεις, κανένα ύφος, καμία έπαρση. Εγώ θυμάμαι ένα ξενοδοχείο γεμάτο κόσμο οδηγούς και μηχανικούς, να κάνουν πλάκες μεταξύ τους, ήταν γιορτή, ένα πολύ όμορφό και χαλαρό κλίμα. Έτσι ήταν και έτσι παραμένει, το μόνο που έχει αλλάξει είναι οι χρόνοι και το πρόγραμμα, πλέον τα πράγματα είναι πιο “αυστηρά” και οργανωμένα, παλιότερα υπήρχε μεγάλη χαλαρότητα, πιο “χύμα” ας πούμε. Ερχόντουσαν και έμεναν δύο και τρεις εβδομάδες, έκαναν τις δοκιμές και μετά υπήρχε χαλάρωση και ελεύθερος χρόνος, σαν να κάνουν διακοπές και μη νομίζεις ότι ήθελαν πολυτέλειες και τέτοια, εδώ στον μώλο κάνανε βουτιές, στα μαγαζιά της Ιτέας και των γύρω περιοχών τρώγανε.

Στο προαύλιο του ξενοδοχείου, ήταν τα φορτηγά των ομάδων και τα αγωνιστικά, εδώ έξω κατέβαζαν μοτέρ και κιβώτια, είχαμε μέσα στο ξενοδοχείο ζαντολάστιχα, αγωνιστικά καθίσματα, ανταλλακτικά, υπήρχε μεγάλη εμπιστοσύνη, μας εμπιστεύονταν. Θα σου πω αυτό, η Toyota έφερε ένα πρωτότυπο αγωνιστικό για δοκιμές εξέλιξης, πρωτότυπο, όπως το λέω. Έκατσαν 2-3 εβδομάδες και στη συνέχεια έφυγαν, αλλά μας άφησαν το αυτοκίνητο σκεπασμένο, στο υπόγειο του σπιτιού μας, μέχρι να γυρίσουν ξανά, μετά από καιρό. Θυμάμαι ότι μικρός κατέβαινα κάτω στο υπόγειο και για μήνες έβλεπα ένα πρωτότυπο αγωνιστικό μιας ομάδας που πρωταγωνιστούσε στο παγκόσμιο πρωτάθλημα! Στην Ιτέα, στο υπόγειο του σπιτιού μας!

Υπήρχε εμπιστοσύνη μεγάλη, ο πατέρας μου είχε μια εξαιρετική σχέση με όλους, η οποία σε πολλές περιπτώσεις εξελίχθηκε και σε προσωπική, πολλοί έρχονταν και για διακοπές εδώ, εκτός αγωνιστικού προγράμματος, μιλάγανε και συνεχίζουν να μιλάνε στο τηλέφωνο, σαν φίλοι, να πουν τα νέα τους. Έχει πάει και ο πατέρας μου έξω, τον έχουν καλέσει και τους έχει επισκεφθεί.

Αλλά “έτρεχε” και για όλους, ήταν μαζί τους στις δοκιμές, κανόνιζε με το δασαρχείο, μιλούσε εδώ με τις Aρχές για τους δρόμους, ήταν σαν team manager, οργανωτής! Έχει πάει βόλτα με όλους, συνοδηγός, το έχει ζήσει και από μέσα ας πούμε όλο αυτό».

Σε αυτό το σημείο ζήτησα από τον Νίκο να μας παραθέσει κάποια ονόματα μεγάλων οδηγών που έχoυν περάσει από το Hotel Kalafatis και αντί για απάντηση μου έδωσε ένα πακέτο με φωτογραφίες, από τα πολλά που υπάρχουν.

Είναι φυσικά ωραίο να ακούς τις ιστορίες και τις εντυπώσεις των ανθρώπων, για αυτό είχαμε έρθει άλλωστε, όμως το να έχεις στα χέρια σου ένα πακέτο από «παγωμένες» στιγμές στον χρόνο μετρά αλλιώς. Πόσω μάλλον όταν πρόκειται για κάτι απτό και όχι για μια ψηφιακή απεικόνιση. Άρχισα να κοιτάζω τις «αναλογικές» φωτογραφίες και εκεί μπροστά μου ξεδιπλώθηκαν ολόκληρες εποχές «ανολογικών» Ακρόπολις, ήταν η ίδια η ιστορία του στα χέρια μου!

Ναι, ήταν όλοι, τεράστια ονόματα και θρύλοι, κάθε εικόνα θα μπορούσε να αποτελεί αφορμή για μια μεγάλη συζήτηση, για τις χιλιάδες λέξεις που της αναλογούν και περιέχει όπως λέγεται. Και παρά το ότι δεν ήμουν ποτέ μέτοχος, ούτε είχε παρουσία σε όλα αυτά, μπήκα και εγώ στο κλίμα, έγινα για λίγο μέλος της παρέας, τα χαμογελαστά πρόσωπα που έβλεπα «ζωντάνεψαν». Ήταν σε αυτό το φουαγιέ που καθόμασταν, στον ίδιο καναπέ, όπου άραζε ο Colin Mc Rae, μετά τις δοκιμές, εδώ παίζανε μπουγέλα (αλήθεια!) οδηγοί και μηχανικοί, σε αυτόν τον χώρο είχαν στηθεί τα τρικούβερτα γλέντια που τα είχαν αποτυπωθεί στο φιλμ.

Έξω, στον προαύλιο χώρο του ξενοδοχείου, σαν να άκουσα τις ομάδες μηχανικών να εργάζονται πυρετωδώς για να ρυθμίσουν και να επισκευάσουν ένα αυτοκίνητο, το έβλεπα στις φωτογραφίες, δεν χρειαζόταν μεγάλη προσπάθεια για να το φανταστώ.

Ο Νίκος μάς οδήγησε στον διάδρομο δίπλα από την υποδοχή, όπου υπάρχει αναρτημένος ένα μεγάλος πίνακας με –τι άλλο;– περισσότερες φωτογραφίες και αναμνηστικά. Η ίδια αίσθηση, δέος για τα ονόματα και τα πρόσωπα, αλλά και μια «αποκαθήλωση» θετικής χροιάς, η ίδια η φύση του Ακρόπολις τελικά, του «δικού μας» αγώνα, του ελληνικού. Γιατί όπως κάποτε οι θεοί του τόπου αυτού ανακατεύονταν και έπαιρναν μέρος στα κοινά των θνητών, παρουσιάζοντας ανθρώπινες αδυναμίες, έτσι και αυτοί που έχουμε αναγάγει σε θεούς των ράλλυ μάλλον δεν είχαν ποτέ αποδεχθεί τον τίτλο.

Volkswagen Amarok Aventura

Διπλοκάμπινο θηριώδες pick-up με V6 πετρέλαιο στα 3 λίτρα, στην κορυφαία έκδοση εξολισμού. Αν έπρεπε να διαλέξουμε ένα αυτοκίνητο για να κάνουμε όλες τις ειδικές του Ακρόπολις, αυτή την περιγραφή θα δίναμε. Μας έλαχε λοιπόν να έχουμε κάτι τέτοιο για τους Βωξίτες και τις Καρούτες και… το καταευχαριστηθήκαμε! Για αρχή το ταξίδι άνετο, αρχοντικό, ποντοπόρο πλοίο (με την καλή έννοια), με εκτόπισμα που κάνει τους επιβουλευόμενους την προτεραιότητά σου και τη θέση σου στον δρόμο να το σκέφτονται διπλά και τριπλά.

Στο χώμα ήταν βέβαια που θέλαμε να το δούμε και δεν μας απογοήτευσε! Τα pick-up χωρίς φορτίο στην καρότσα βγάζουν μια πολύ «χορευτική» τάση της ουράς τους και το Amarok αποδείχθηκε κάτι περισσότερο από πρόθυμο για χορούς latin στις ειδικές. Σάμπα, μπάλα και τραμπάλα, απαιτώντας μόνο να έχεις «ξύπνιο» τον κινητήρα που χαμηλά έχει ήπια απόδοση. Το εκτός δρόμου οπλοστάσιο (τετρακίνηση, lock, κοντά) ούτε καν το ακουμπήσαμε, πέρα από κάτι μανούβρες που έπρεπε να σκαρφαλώσουμε σε πρανή μεγάλη κλίσης.

Aπλά το βάλαμε σε 4×4 mode για να μη χαζοσπινάρει και σκαρφάλωσε με χασμουρητό, σαν να μας λέει «κάτι άλλο θέλετε ή αυτό ήταν;». Προφανώς όλο αυτά είναι αναμενόμενο για ένα αυτοκίνητο της κατηγορίας αυτής, το μη αναμενόμενο ήταν η άνεση και η πολυτέλεια που προσέφερε το Amarok στη συγκεκριμένη έκδοσή του. Από κατανάλωση 12 λίτρα μέση. Αναμενόμενο και αυτό…