Η υπερβολική ψηφιοποίηση στα χειριστήρια των αυτοκινήτων δεν είναι καλή, το λέμε αυτό εδώ και καιρό. Πλέον, συμφωνεί μαζί μας και ο EuroNCAP, που πιέζει για την επαναφορά των φυσικών κουμπιών.
του Alessio Lana, απόδοση: Νίκος Μαρινόπουλος
Δεν είναι θέμα συνήθειας ή προσωπικών προτιμήσεων. Τα εικονικά κουμπιά (έχουν αντικαταστήσει τα φυσικά) που βρίσκονται συγκεντρωμένα σε μία ή περισσότερες οθόνες αφής αυξάνουν εκθετικά τη διάσπαση της προσοχής του οδηγού κατά την οδήγηση. Για τρεις κυρίως λόγους. Πρώτον, επειδή απαιτούν να στρέψει το βλέμμα του στην οθόνη. Δεύτερον, η πολυπλοκότητα των μενού απαιτεί την εστίαση της προσοχής του οδηγού σε αυτή. Και, τρίτον, ένα μόνο άγγιγμα συνήθως δεν αρκεί για την ολοκλήρωση της επιθυμητής ενέργειας. Αυτό είναι ένα γεγονός που μπορούν να το βεβαιώσουν όλοι. Είτε κινούνται καθημερινά από το σπίτι στο γραφείο είτε ταξιδεύουν το Σαββατοκύριακο. Τι να πούμε κι εμείς που δοκιμάζουμε τα αυτοκίνητα, που ψάχνουμε απεγνωσμένα στα διαφορετικής φιλοσοφίας μενού του κάθε κατασκευαστή να βγάλουμε κάποια άκρη. Ένα τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί το νέο Tesla Model 3. Πώς να μην «αναφερθούμε» στην εργονομία του, όταν η θέληση για πρωτοτυπία ξεπερνά κάθε έννοια εργονομίας, ακόμα και κοινής λογικής; Γενικότερα, επειδή ακριβώς είναι ένα καίριο ζήτημα, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε ατύχημα, δίνουμε μεγάλη έμφαση στην ευκολία χρήσης αυτών των συστημάτων. Εάν προσέξετε, η ανάλυση του infotainment ολοκληρώνεται με έναν δείκτη ασφαλείας, όπου το κάθε σύστημα βαθμολογείται με αστέρια.
Στην προσπάθεια καταπολέμησης της υπερβολικής ψηφιοποίησης, που σχεδόν πάντα (αν όχι πάντα) οδηγεί στην απόσπαση της προσοχής του οδηγού από το δρόμο, θα έρθει να προστεθεί και ο EuroNCAP. Από το 1997, ο ανεξάρτητος αυτός οργανισμός αξιολογεί την παθητική ασφάλεια των αυτοκινήτων διεξάγοντας δοκιμές πρόσκρουσης, αλλά και αξιολογώντας τα διάφορα συστήματα ασφαλείας των αυτοκινήτων (π.χ. προειδοποίηση για τις ζώνες ασφαλείας). Όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο οργανισμός, στο μέλλον θα «τιμωρεί» με μειωμένες βαθμολογίες τα αυτοκίνητα που θα βασίζονται εξ ολοκλήρου ή σχεδόν εξ ολοκλήρου σε οθόνες αφής για τις λειτουργίες ελέγχου. Αν και ακόμα δεν έχει καθοριστεί η ακριβής διαδικασία, φαίνεται πως από τον Ιανουάριο του 2026 το 5% της βαθμολογίας θα αφορά την «ασφάλεια κατά την οδήγηση». Προκειμένου ένα αυτοκίνητο να λάβει τη μέγιστη βαθμολογία, θα πρέπει τα φλας, τα αλάρμ, η κόρνα, οι υαλοκαθαριστήρες και το κουμπί eCall (που ενεργοποιεί την κλήση έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση ατυχήματος) να είναι φυσικά κουμπιά. Αυτά δεν θα δυσκολέψουν ιδιαίτερα τη ζωή των κατασκευαστών. Κανείς, ούτε καν η Tesla (που έχει «κρύψει» το eCall στα μενού της οθόνης), δεν έχει ακόμα ψηφιοποιήσει την κόρνα ή τα φλας.
Περαιτέρω βήματα
Αυτή, βέβαια, αναμένεται να είναι μόνο η αρχή. Ο EuroNCAP δεν διστάζει να αναθεωρεί τη μεθοδολογία των δοκιμών του με την πάροδο του χρόνου και να καθιστά πιο δύσκολη την επίτευξη της μέγιστης βαθμολογίας. Πρακτική που ώθησε τους κατασκευαστές να παρουσιάσουν διάφορα συστήματα ασφαλείας. Βέβαια, ακριβώς επειδή πρόκειται για ανεξάρτητο οργανισμό, οι βαθμολογίες του EuroNCAP δεν είναι δεσμευτικές για τους κατασκευαστές. Αυτό σημαίνει ότι ένα νέο μοντέλο μπορεί να περάσει τις δοκιμές για να λάβει τις απαιτούμενες από τη νομοθεσία εγκρίσεις, ακόμα κι αν έχει λάβει χαμηλή βαθμολογία από τον EuroNCAP. Θα πρέπει, ωστόσο, να τονίσουμε ότι μια καλή βαθμολογία στις δοκιμές του EuroNCAP είναι ένα σημαντικό «όπλο» για το τμήμα μάρκετινγκ μιας εταιρείας. Γι’ αυτό και οι εταιρείες έχουν τοποθετήσει στα αυτοκίνητά τους συστήματα που σου υπενθυμίζουν να δένεις τη ζώνη ασφαλείας ή τον περιοριστή ταχύτητας, για παράδειγμα. Ως εκ τούτου, είναι αναμενόμενο ότι οι εταιρείες (που ήδη έχουν ενημερωθεί για τις προθέσεις του EuroNCAP) θα καταβάλουν τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια για την αποφυγή των «κυρώσεων».
Όσο για το μέλλον…
Όπως γράψαμε, αυτή είναι μόνο η αρχή. Σύντομα αναμένεται να μπουν και άλλα κουμπιά στη λίστα της «ψηφιακής απαγόρευσης». Ένας περιστροφικός διακόπτης για την ένταση του ήχου είναι αναντικατάστατος. Μια οθόνη για τον έλεγχο του κλιματισμού δείχνει εντυπωσιακή, αλλά τα φυσικά κουμπιά είναι απείρως πιο λειτουργικά. Η επιλογή της όπισθεν πρέπει να είναι εφικτή μέσω ενός επιλογέα, όχι «θαμμένη» σε κάποιο μενού, όπως στα Tesla και στο Volvo EX30. Το ίδιο ισχύει για τα φώτα ομίχλης. Ο αισθητήρας φωτός δεν μπορεί να αναγνωρίσει την ομίχλη, άρα δεν μπορεί να αναλάβει την αυτόματη ενεργοποίησή τους. Το κουμπί για την ενεργοποίησή τους δεν πρέπει να βρίσκεται σε κάποιο υπομενού. Αν και το συγκεκριμένο σηκώνει συζήτηση, λόγω εκείνων που τα ανάβουν δίχως λόγο, επειδή έτσι νομίζουν ότι συγκεντρώνουν περισσότερα βλέμματα. Για να μην αναφέρουμε τους διακόπτες αφής στις ακτίνες του τιμονιού, που ανάλογα με την πίεση μπορεί να ενεργοποιούν και διαφορετική λειτουργία. Σχεδόν πάντα όχι αυτή που επιθυμείς. Βάλτε ένα κουμπί να τελειώνουμε…
Τα καλά νέα είναι ότι τα πράγματα δείχνουν να αλλάζουν. Ο όμιλος της Volkswagen, που πρωτοστάτησε στην ψηφιοποίηση της καμπίνας, δείχνει να αλλάζει ρότα. Στο πρόσφατα ανανεωμένο Golf, απουσιάζουν οι διακόπτες αφής στο τιμόνι. Στο ίδιο πλαίσιο θα κινηθεί και το ID.2. Αλλά και στο νέο Skoda Superb επέστρεψαν οι περιστροφικοί διακόπτες για τον έλεγχο του κλιματισμού.
Από το ένα άκρο στο άλλο
Ας είμαστε ξεκάθαροι. Η ψηφιοποίηση δεν είναι απαραίτητα κακή. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα όπου αυτή διευκολύνει τη διεπαφή του οδηγού με το αυτοκίνητο. Όπως στην περίπτωση της ρύθμισης των ηλεκτρικών καθισμάτων ενός αυτοκινήτου. Μέσω της οθόνης, μπορείς να ρυθμίσεις με μεγαλύτερη ακρίβεια το κάθισμα που μπορεί να έχει καμιά εικοσαριά παραμέτρους. Δεν γίνεται να υπάρχουν αντίστοιχοι φυσικοί διακόπτες στη βάση του καθίσματος. Επιπλέον, αυτό δεν είναι κάτι που είσαι αναγκασμένος να κάνεις εν κινήσει. Στην περίπτωση της BMW, δε, ένα φυσικό κουμπί σε μεταφέρει απευθείας σε αυτή την οθόνη. Αυτό είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα σωστής εργονομίας μεταξύ φυσικών και ψηφιακών κουμπιών. Ας μην ξεχνάμε και την υπερβολή παλαιότερων δεκαετιών, όταν οι καμπίνες των αυτοκινήτων ήταν γεμάτες με δεκάδες κουμπιά. Άρα το πρόβλημα δεν είναι η ψηφιοποίηση, αλλά η υπερβολή της. Θέλετε ένα ακόμα παράδειγμα υπερβολής; Θυμάστε πόσα κλειδιά είχαν τα αυτοκίνητα του ’70; Άλλο για την πόρτα του οδηγού, άλλο για του συνοδηγού, άλλο για το ντουλαπάκι κι άλλο για το πορτμπαγκάζ. Σήμερα αρκεί ένα κλειδί. Για μία ακόμα φορά επιβεβαιώνεται το ρητό του Κλεόβουλου του Λίνδιου, «μέτρον άριστον».
Ο Elon Musk, βέβαια, δεν λογαριάζει τα λόγια ενός από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Πιέζει όσο κανείς άλλος για την πλήρη ψηφιοποίηση, όπως μπορούν να επιβεβαιώσουν όσοι έχουν μπει σε κάποιο Tesla. Εάν μπορούσε, ίσως να έβαζε και τη λειτουργία των φλας στην κεντρική οθόνη. Όχι βέβαια ότι είναι διαισθητική και ασφαλής η χρήση τους, όπως είναι τώρα στο Model 3. Ακόμα μία απόδειξη της λεπτής ισορροπίας μεταξύ πρακτικότητας και ασφάλειας.
Ο EuroNCAP δεν είναι ο πρώτος οργανισμός που εκφράζει την ανησυχία του. Και ο αμερικανικός οργανισμός NHTSA έχει εκδώσει σχετική οδηγία, προειδοποιώντας για το θέμα τους οδηγούς. Αλλά και ο Oliver Zipse, το αφεντικό της BMW, έχει δηλώσει πεπεισμένος ότι εντός 10 ετών οι οθόνες αφής θα απαγορευτούν διά νόμου (λόγω του κινδύνου απόσπασης της προσοχής του οδηγού). Ίσως βέβαια να το λέει γνωρίζοντας ότι οι μελλοντικές BMW θα βασίζονται σε κάποιο –μυστικό ακόμα– προηγμένο σύστημα φωνητικών εντολών. Αυτή θεωρείται και η πιο βιώσιμη λύση για την υπέρβαση του ψηφιακού αδιεξόδου στο οποίο βρισκόμαστε. Δεν είναι κάποια καινούργια τεχνολογία, απλά το τελευταίο μόνο διάστημα έχουν αρχίσει να λειτουργούν (σχεδόν) όπως υπόσχονται οι κατασκευαστές. Οπότε, έως ότου αυτές εξελιχθούν περαιτέρω, καλό θα ήταν να γίνουν πιο ασφαλή τα ταμπλό των αυτοκινήτων.
Φιλοσοφία touch – Γιατί αρέσει στις εταιρείες
Στους κατασκευαστές αρέσει πολύ ο μινιμαλισμός ή τουλάχιστον τους διευκολύνει τη ζωή για διάφορους λόγους. Αυτοί είναι οι κυριότεροι.
Για το μάρκετινγκ, είναι σημαντικό εργαλείο επειδή πρεσβεύει το νεωτερισμό και την υψηλή τεχνολογία και ωθεί τους πελάτες να κρίνουν ένα αυτοκίνητο από την οθόνη και τις διαστάσεις της.
Για τον υπεύθυνο προμηθειών, μια οθόνη κοστίζει λιγότερο από τα δεκάδες διαφορετικά κουμπιά, διακόπτες, περιστροφικούς διακόπτες και τους μηχανισμούς λειτουργίας τους. Η οθόνη είναι μία και μοναδική, ενώ το κάθε κουμπί έχει διαφορετικό σχήμα και διαστάσεις. Επιπλέον, με την οθόνη επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακας.
Οι μηχανικοί θέλουν την οθόνη επειδή απλοποιεί την αρχιτεκτονική και είναι εύκολη η αναβάθμιση ενός μοντέλου. Αρκεί μια ενημέρωση λογισμικού, δίχως να χρειάζεται η προσθήκη κουμπιών για τις νέες ή αναβαθμισμένες λειτουργίες.
Οι σχεδιαστές θέλουν τις οθόνες τύπου HUD για βελτίωση της ασφάλειας, αλλά και ώστε να μην απαιτείται η επανασχεδίαση του ταμπλό κάθε φορά που αλλάζουν οι διαστάσεις τους.
Όλες οι ειδήσεις
«Παρθενική» νίκη του Νόρις στο Μαϊάμι
