Γιατί η ζωή για εμάς τους overlanders γίνεται τόσο περίπλοκη στις πιο οργανωμένες χώρες της Ευρώπης; Ακριβώς γι’ αυτό, επειδή είναι οργανωμένες και προπάντων ακριβές για τον προϋπολογισμό μας.
Kείμενο & Φωτογραφίες: Άκης Τεμπερίδης
Ο προηγούμενος ήταν ένας κρίσιμος μήνας για εμάς και αποδείχτηκε πιο ζόρικος απ’ όσο περιμέναμε. Φαντάζει παράδοξο αυτό από τη στιγμή που κινηθήκαμε στην κεντρική Ευρώπη, σε μερικές από τις πιο οργανωμένες και ασφαλείς χώρες του κόσμου, όμως θα σας εξηγήσω γιατί. Μετά από δυόμισι μήνες στην Ελλάδα, όπου δυστυχώς συνοδεύσαμε τον πατέρα μας στον αναπόφευκτο – από προχωρημένο καρκίνο - θάνατό του, επιστρέψαμε συντετριμμένοι στη Γερμανία με πιστοποιητικά εμβολιασμού και φρέσκα διαβατήρια. Έπρεπε να προσπεράσουμε την απώλεια και να αφήσουμε πίσω το πένθος για να ξαναμπούμε στο ταξίδι και μάλιστα να ξαναβρούμε το νόημα μέσα από αυτό. Όμως είναι δύσκολο έως αδύνατο να χαρείς τη ζωή σε τέτοιες περιστάσεις. Κάνοντας επανεκκίνηση από το Βερολίνο νιώθαμε σκουριασμένοι. Η μικρή μας ξεκινούσε την τετάρτη δημοτικού και ως οικογένεια χρειαζόμασταν στρώσιμο για να πιάσουμε ρυθμό. Κι εκεί είπαμε μεταξύ μας, όπως κάθε φορά που χάνουμε το κουράγιο μας: ας βγούμε στο δρόμο και αυτός θα μας φτιάξει τη διάθεση.
Αρχικά χαράξαμε μία διαδρομή προς Βαυαρία και από εκεί προς Μέλανα Δρυμό, απ’ όπου θα μπαίναμε στην Ελβετία. Όλο αυτό με το σκεπτικό να μπούμε στη δεύτερη πατρίδα μας – την Ιταλία – για ανειλλημμένες υποχρεώσεις και από εκεί να κατευθυνθούμε πάλι βόρεια προς Αμβέρσα, το ιδανικό λιμάνι για να φορτώσουμε το Iveco σε πλοίο για την Αμερική. Με την ελπίδα οι ΗΠΑ να ξανανοίξουν μέσα στον Νοέμβριο – όπως ανακοίνωναν επίσημα – τα κλειστά σύνορά τους για κάθε ξένο επισκέπτη.
ΟΛΑ ΕΔΩ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ
Στη Σαξωνία μάθαμε τι σημαίνει stellplatz. Είναι πάρκινγκ με βασικές υποδομές για τροχόσπιτα – όλες φυσικά επί πληρωμή. Με ένα ευρώ παίρνεις για παράδειγμα 50 λίτρα νερό ή ρεύμα για τέσσερις ώρες. Στη Γερμανία τα πάντα έχουν την τιμή τους, ακόμη και οι δημόσιες τουαλέτες – ή μάλλον προπάντων αυτές. Μη διανοηθείτε, για παράδειγμα, ότι θα βρείτε νερό σε πρατήριο βενζίνης. Ακόμη και αν υπάρχει βρύση, σίγουρα είναι κλειστή. Και αν ζητήσετε το κλειδί, η απάντηση θα είναι ένα αυστηρό «nein». Ξέρετε πώς είναι οι Γερμανοί. Αν γραφτεί σε online εφαρμογή ότι κάποιος προσφέρει κάτι επίσημα – νερό, ηλεκτρισμό ή wi-fi - δεν θα προσπεράσουν, αλλά θα το διεκδικήσουν με τον γνώριμο, απόλυτο τρόπο τους. Και τα τροχόσπιτα είναι εκατομμύρια εκεί. Σε stellplatz πόλεων ή χωριών που δε γνωρίζαμε μέχρι πρότινος, ψάχναμε θέση ανάμεσα σε δεκάδες αυτοκινούμενα συνταξιούχων που προσπαθούσαν να επιμηκύνουν το άχαρο γερμανικό καλοκαίρι. Να σημειώσουμε ότι η Γερμανία έχει τα περισσότερα τροχόσπιτα στην Ευρώπη. Ένα στα τέσσερα συγκεκριμένα και αν θέλετε πραγματικά νούμερα, επτακόσιες χιλιάδες αυτοκινούμενα κυκλοφορούσαν το 2020 στη χώρα, συν 57.000 που πωλήθηκαν το πρώτο επτάμηνο του ’21 από 127.000 σε όλη την Ευρώπη. Παρά την πανδημία; Όχι, ακριβώς χάρη σε αυτή, η συγκεκριμένη αγορά γνωρίζει μεγάλη άνθιση, καθώς όλο και περισσότεροι προτιμούν να ταξιδεύουν με την υγειονομική ασφάλεια που μόνο ένα εποχούμενο σπιτικό εγγυάται, αντί να συνωστίζονται σε αεροδρόμια και σταθμούς τρένων.
Όταν φτάσαμε στη Δρέσδη, μία ανθρώπινη πόλη με όμορφο ιστορικό κέντρο, παρότι είχε βομβαρδιστεί από τους συμμάχους στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, είπαμε: «γιατί δεν μπαίνουμε και στην Τσεχία»; Έτσι, ένα βράδυ περάσαμε τα σύνορα και μείναμε στο χωριό Πετροβίτσε – ένα από τα πολλά με αυτό το όνομα στη βιομηχανική αυτή χώρα που μοιάζει να μιμείται τη Γερμανία. Παρότι έχουν περάσει τριάντα χρόνια από τότε που έπεσε το σιδηρούν παραπέτασμα, το σκοτεινό χωριό με τα καζίνο μας έκανε να αισθανθούμε σα να μπήκαμε στο πρώην ανατολικό μπλοκ.
Στο μεταξύ, άρχισε να κρυώνει ο καιρός και να μας απασχολούν διάφορα τεχνικά προβλήματα. Ο inverter 12-220V, χωρίς λόγο ξεκίνησε απεργία και περάσαμε ολόκληρη μέρα για να βρούμε κάποιον αξιόπιστο στην αγορά. Και πριν ξοδέψουμε 150 ευρώ, μας έκανε τη χάρη και πήρε μπροστά, ανεξήγητα επίσης. Από την άλλη, ο καυστήρας θέρμανσης της Webasto, εμφάνιζε βλάβη από καιρό και ξεζούμιζε τις AGM μπαταρίες του κάμπερ, οι οποίες μετά από δύο χρόνια εντατικής χρήσης και ολόκληρο χειμώνα στους -10 με -20°C δεν άντεχαν τα φορτία όπως πριν. Να σημειώσω ότι η Webasto είναι γερμανική. Βρήκαμε λοιπόν εξειδικευμένο συνεργείο στη Γερμανία, όπου μας είπαν ότι η επισκευή κοστίζει 400 ευρώ. Όμως το εξάρτημα θα ήταν διαθέσιμο σε δύο εβδομάδες το λιγότερο. «Μα έχει μικροτσίπ και ο καυστήρας;», σχολιάσαμε με χιούμορ αλλά ο Γερμανός μηχανικός δεν έπιασε το υπονοούμενο, ίσως επειδή δε γνώριζε ακόμη για την παγκόσμια κρίση των ημιαγωγών. Η πρώτη βροχή, πάλι, μας θύμισε ένα παλιό άλυτο πρόβλημα στην κάψουλα διαβίωσης: ο φεγγίτης που βρίσκεται ακριβώς πάνω από το διπλό κρεβάτι μας στάζει νερό. Δύο φορές τον είχαμε μονώσει με ειδικό υλικό στο παρελθόν αλλά ανεξήγητα επιμένει να μας αφήνει άγρυπνους μέσα στη νύχτα με δυνατή βροχή. Ξέρετε τι είναι να γίνονται μούσκεμα τα παπλώματα και τα σεντόνια ενώ κοιμάσαι;
Όσο τα διαβάζετε αυτά, δεν θα έχετε άδικο αν σκέφτεστε ότι είναι πρακτικά θέματα που λύνονται εύκολα. Πράγματι, είναι χαριτωμένα προβλήματα μπροστά στην πανδημία που μαστίζει τον κόσμο, την παγκόσμια οικονομία που κλυδωνίζεται και τις τιμές καυσίμων και προϊόντων που έχουν εκτοξευτεί. Πόσο μάλλον μπροστά στην κλιματική αλλαγή που απειλεί τις ίδιες μας τις ζωές, πέρα από την ποιότητα της ζωής μας. Όμως ελάτε λίγο στη θέση μας. Δεν είμαστε τουρίστες που μαζεύουμε χρήματα όλο το χρόνο για να κάνουμε διακοπές. Το ταξίδι αυτό είναι η ίδια μας η ζωή. Κι ενώ μπορεί να μοιάζει υπερβατική μετά από τρία χρόνια που ζούμε μέσα σ’ ένα όχημα, δεν παύει να έχει τη ρουτίνα της και εμείς το μικροαστισμό μας. Έχουμε δηλαδή όπως όλοι τα μικρά καθημερινά μας προβλήματα – βιοποριστικά, γραφειοκρατικά, τεχνικά, ψυχολογικά - με μόνη διαφορά ότι κάθε μέρα σχεδόν η θέα από το παράθυρο είναι διαφορετική. Και έχουμε κάποια άλλα, ακόμη πιο πρακτικά προβλήματα, τα οποία είναι λυμένα για όποιον ζει στην πόλη: πού θα βρούμε νερό για να κάνουμε ντους; Πού θα ρίξουμε τα σκουπίδια, τα ανακυκλώσιμα και την αποχέτευσή μας; Έχουμε ρεύμα για να φορτίσουμε υπολογιστές και μπαταρίες; Πλυντήριο για τα ρούχα μας; Δεδομένα ή wi-fi για να κάνει το παιδί μάθημα κι εμείς τις δουλειές μας;
Η ψυχολογία μας λοιπόν είναι αλληλένδετη με όλα τα παραπάνω και προπάντων με το όχημα αυτό που είναι ταυτόχρονα σπίτι, γραφείο και σχολική τάξη. Όταν αυτό πονάει, εμείς αρρωσταίνουμε. Αν για παράδειγμα πάθει βλάβη και πρέπει να μπει σε συνεργείο, το ταξίδι μας σταματά εκεί κι εμείς πρέπει να βρούμε κατάλυμμα για να μείνουμε, με όλο το κόστος – οικονομικό και ψυχολογικό – που αυτό συνεπάγεται. Το προσέχουμε λοιπόν για να το έχουμε. Όμως ακόμη και τα πιο απλά πράγματα, όπως το να αλλάξουμε λάδια, γίνονται περίπλοκα κάποιες φορές, ειδικά στην ανεπτυγμένη Ευρώπη. Στον δρόμο δεν επιτρέπεται, γιατί κινδυνεύεις με αυστηρά πρόστιμα αν χυθούν καμμένα λάδια στο περιβάλλον. Και έτσι πρέπει να είναι. Από την άλλη, όπως αποδείχτηκε, το να βρούμε τοπικό συνεργείο χωρίς ραντεβού ήταν σχεδόν αδύνατο στην κεντρική Ευρώπη. Στην Τσεχία, από τα πέντε συνεργεία που επισκεφτήκαμε μία μέρα, κανένα δε δέχτηκε να αλλάξει λάδια στο Iveco, είτε επειδή το έβρισκαν μεγάλο, είτε από βαρεμάρα. Σε μία Iveco στην Αυστρία μας ζήτησαν 100 ευρώ μόνο για την εργασία και αυτό ήταν φιλική τιμή, υποτίθεται. Τελικά, από τη Γερμανία καταφέραμε να αλλάξουμε λάδια στο Μπολτσάνο της Ιταλίας με κόστος 107 ευρώ, μαζί με το γρασάρισμα του κεντρικού άξονα και το κόστος ανακύκλωσης του φίλτρου. Με τα υλικά δικά μας. Σε μία χώρα σαν το Πακιστάν ή το Μαρόκο, για παράδειγμα, θα είχαμε κάνει την ίδια δουλειά στο πρώτο συνοικιακό συνεργείο με κόστος 5-10 ευρώ! Σας τα περιγράφω όλα αυτά για να καταλάβετε ότι η Ευρώπη δεν κάνει για χαμηλού προϋπολογισμού ταξιδιώτες σαν κι εμάς.
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ Ή ΚΑΜΠΙΝΓΚ
Μπορείτε να φανταστείτε ότι πήγαμε στην Πράγα και φύγαμε χωρίς να μείνουμε μία νύχτα; Το μοναδικό πάρκινγκ που βρήκαμε στην πόλη ήταν μία ώρα με τα ποδήλατα από το κέντρο. Ένα άθλιο περιβάλλον χωρίς παροχές με κόστος 22 ευρώ την ημέρα και με ένα φύλακα μεθυσμένο στην είσοδο που δεχόταν μόνο μετρητά. Στις επόμενες μέρες καταλάβαμε ότι η Τσεχία δεν είναι για αυτοκινούμενο. Ακόμη και σε χωριά ή κωμοπόλεις είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις ανοιχτό χώρο να παρκάρεις και να μείνεις το βράδυ. Στα πρατήρια καυσίμων δε μας έδιναν νερό ακόμη κι αν θέλαμε να πληρώσουμε γι’ αυτό. Με εξαίρεση ένα σε όλη μας τη διαδρομή. Και οι Τσέχοι μας φάνηκαν αγέλαστοι και αδιάφοροι γενικότερα, λες και δε μας ήθελαν στη χώρα τους. Όμως διαγράψτε το αυτό γιατί δεν είναι ευγενικό να χαρακτηρίζουμε απαξιωτικά ολόκληρους λαούς. Η ουσία είναι ότι μείναμε στη χώρα έξι νύχτες μόνο, τις τέσσερις στη νότια Βοημία, μεταξύ Τσέσκε Μπουντεγιόβιτσε και Τσέσκι Κρούμλοβ. Δύο πόλεις που προτείνουμε ανεπιφύλακτα να επισκεφτείτε, όχι όμως απαραίτητα με το βανάκι ή το κάμπερ σας. Καλύτερα να έχετε κλείσει δωμάτιο αν θέλετε να περάσετε καλά. Αν πάτε πίσω στο αρχικό σαλόνι του άρθρου, θα δείτε πού μείναμε στο γραφικό Τσέσκι Κρούμλοβ και νιώθουμε τυχεροί που δε μας εντόπισε η τοπική αστυνομία, γιατί το πιθανότερο θα ήταν να μας έδιωχνε. Από εκεί αλλάξαμε πάλι διαδρομή και μπήκαμε στην Αυστρία, για να προσθέσουμε άλλη μια χώρα στην ταξιδιωτική εμπειρία του παιδιού. Υπέροχη χώρα, όσοι την ξέρετε. Καταπράσινη, με έντονο πολιτισμικό στοιχείο και μεγάλη ιστορία στη μουσική, άψογα οργανωμένη, με λογικές τιμές στο σουπερμάρκετ και χαμηλότερες στα καύσιμα από τη Γερμανία, την Ελβετία και την Ιταλία. Όμως γρήγορα καταλάβαμε ότι και η Αυστρία δε πολυσυμπαθεί τα αυτοκινούμενα. Όχι από άποψη αλλά από έλλειψη χώρου. Είναι τόσο πυκνοκατοικημένες οι κοιλάδες των Άλπεων και τόσο οργανωμένη η χωροταξία κάθε χωριού και πόλης, που με ελάχιστες εξαιρέσεις δεν έχουν μείνει ελεύθεροι χώροι για να παρκάρεις. Και στα περισσότερα πάρκινγκ, ακόμη και στους επαρχιακούς και αλπικούς δρόμους, υπάρχουν απαγορευτικές πινακίδες για αυτοκινούμενα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το οργανωμένο κάμπινγκ είναι μονόδρομος. Όμως αν για μία οικογένεια Ευρωπαίων που κάνει διακοπές δεν είναι τίποτα να δώσει 35-40 ευρώ για μία νύχτα, για εμάς αυτό σημαίνει διπλασιασμό του ημερήσιου προϋπολογισμού μας. Ή αλλιώς, θα χρειαζόμασταν ένα δεύτερο μισθό για να μένουμε κάθε βράδυ σε φυλασσόμενο χώρο. Έτσι, καταλήξαμε στο εξής εβδομαδιαίο σχέδιο: τις καθημερινές παρκάρουμε όπου βρούμε και τα σαββατοκύριακα βρίσκουμε ένα κάμπινγκ για φόρτιση μπαταριών, μπάνιο, χαλάρωση και πλύσιμο ρούχων. Όπως καταλαβαίνετε, δε βλέπουμε την ώρα να αφήσουμε πίσω μας τη γηραιά ήπειρο.
Το Τσέσκι Κρούμλοβ αργά τη νύχτα με φεγγάρι. Κινηματογραφικό μέρος κυριολεκτικά, καθώς εκεί γυρίζονται συχνά ταινίες με πιο γνωστές τις Hostel και The Illusionist.
Όταν δε βρέχει, όλο και θα μας βρείτε με τα ποδήλατά μας να τριγυρνάμε σε κάποια γραφική πόλη. Στην Τσέσκε Πουντεγιόβιτσε παράγεται η περίφημη μπίρα Budweiser, η τοπική lager που είναι το καμάρι όλης της χώρας. Για την ιστορία, να πούμε ότι η τσέχικη ζυθοποία Budweiser Budvar δεν έχει καμία σχέση με την ομώνυμη αμερικανική. Μετά από έναν αιώνα δικαστικών διενέξεων μεταξύ των δύο εταιριών, η τσέχικη μπίρα έχει κρατήσει το όνομά της στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και η αμερικανική, η οποία ανήκει σε έναν πραγματικό κολοσσό, μόνο στην αμερικανική ήπειρο.
Το Τσέσκι Κρούμλοβ λίγο πριν νυχτώσει, όταν τα τουριστικά λεωφορεία έχουν φύγει και τα μαγαζιά με τα αναμνηστικά κλείνουν.
Η πιο χαμηλή τιμή καυσίμων που βρήκαμε τον τελευταίο μήνα ήταν στο τελευταίο πρατήριο της Τσεχίας, πριν μπούμε στην Αυστρία, όπου επίσης οι τιμές είναι καλές (1,21 – 1,49 ευρώ) εκτός αυτοκινητόδρομου, όπου είδαμε μέχρι και 1,75. Την υψηλότερες τιμές καυσίμων τις είδαμε στην Ιταλία και ειδικά στους Δολομίτες: από 1,60 έως 1,77 ευρώ το diesel, από 1,80 έως 2,00 ευρώ η αμόλυβδη.
Φιλοξενούμενοι στο Gãstehaus Alpenglūck του παλιού φίλου Γιώργου Μαστοράκη, στο χωριό Σενάου αμ Κένιγκσε της Βαυαρίας.
Η γραφική λίμνη Όμπερσε, κρυμμένη ανάμεσα στα βουνά, στο νοτιοανατολικό άκρο της Βαυαρίας. Είναι η αδερφή της δημοφιλούς Κένιγκσε. Αυτές οι δύο είναι οι πιο καθαρές λίμνες της Γερμανίας και ίσως οι πιο γραφικές. Θαυμάσια η ημερήσια εκδρομή με το ηλεκτρικό βαποράκι και άφθονα τα πεζοπορικά μονοπάτια στην περιοχή με θέα σαν κι αυτή της φωτογραφίας.
Ίσως το πιο όμορφο σημείο για να κατασκηνώσεις στον περίφημο αλπικό δρόμο που οδηγεί προς το Γκροσγκλόκνερ, το «μαύρο βουνό» και το ψηλότερο της Αυστρίας στα 3.798 μέτρα. Πληρώνεις διόδια (37-47 ευρώ για κάμπερ) για τη συγκεκριμένη διαδρομή, όμως αξίζουν με τόσα μουσεία που έχουν φτιάξει. Τυπικά απαγορεύεται κι εδώ να διανυκτερεύσεις εκτός κάμπινγκ, όμως βρήκαμε κάποια σημεία, κρυφτήκαμε για δύο νύχτες και δε μας ενόχλησε κανείς. Τουλάχιστον, το πικνίκ επιτρέπεται, για να μην πούμε επιβάλλεται στον εθνικό δρυμό.
Ο παγετώνας Παστέρτζε στις παρυφές του Γκροσγκλόκνερ είναι καθρέπτης της κλιματικής αλλαγής και μέσα στους αιώνες η έκτασή του αυξομειώνεται. Ο μακρύτερος παγετώνας των ανατολικών Άλπεων, συρρικνώνεται όμως ανησυχητικά από το 1850 που βρισκόταν στο απώγειό του. Από το 2014 μέχρι σήμερα το πάχος του έχει μειωθεί κατά 2,5 μέτρα.
Καρουζέλ στο ηλιόλουστο Σάλτσμπουργκ την ημέρα εορτασμού του Αγίου Ρούπερτ, του πρώτου επισκόπου της αυστριακής πόλης.
Εντυπωσιακός street artist στο ιστορικό κέντρο του Σάλτσμπουργκ, τη γενέτειρα του Μότσαρτ.
Το Σάλτσμπουργκ είναι ακόμη ένας ποδηλατικός παράδεισος της Ευρώπης.
Χιονόπτωση αρχές Οκτωβρίου στο πέρασμα Φαλτσαρέγκο (2105 μ.), στους Δολομίτες.
Το Πάσο Τζιάου (2236 μ.) είναι από τα πιο εντυπωσιακά στους Δολομίτες και το πιο δύσκολο ίσως από τα έξι που περιλαμβάνονται στον ετήσιο ποδηλατικό μαραθώνιο. 29 φουρκέτες μετρήσαμε από τη μία πλευρά μέχρι να φτάσουμε στο διάσελο, όπου περάσαμε και την πιο κρύα νύχτα αυτόν το μήνα.
Άλλη μία όμορφη ανάβαση στη Βαλ Γκαρντένα, πάντα στους Δολομίτες.
Δύσκολη άσκηση το ελεύθερο κάμπινγκ στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Εδώ, στα σύνορα Αυστρίας – Γερμανίας, βρήκαμε αυτό το πάρκινγκ και το πρωί ξυπνήσαμε περιτριγυρισμένοι από δεκάδες αυτοκίνητα που έψαχναν μία θέση. Ο λόγος; Εκεί κοντά υπάρχει ένα γνωστό σπήλαιο και πεζοπορικά μονοπάτια.
ΞΕΡΕΤΕ ΤΟΝ ÕTZI;
Ο Έτζι ή αλλιώς ο «άνθρωπος των πάγων», για τον οποίο αξίζει να επισκεφτείτε το αρχαιολογικό μουσείο του Μπολτσάνο, στο ιταλικό Τιρόλο. Το πτώμα του βρέθηκε στις Άλπεις το 1991 εντελώς τυχαία από ένα ζευγάρι Γερμανών ορειβατών σε εξαιρετική κατάσταση. Ο Έτζι έζησε πριν από 5.300-5.100 χρόνια και σε ηλικία 45 ετών περίπου δολοφονήθηκε από βέλος στον αριστερό ώμο. Οι ιατροδικαστικές εξετάσεις και οι αξονικές τομογραφίες της μούμιας που διατηρήθηκε για αιώνες μέσα στους πάγους – και φυλάσσεται σήμερα στους -6°C στο μουσείο – μας έχουν αποκαλύψει μοναδικές πληροφορίες για την εποχή του χαλκού. Τα επόμενα χρόνια βρέθηκαν και απομεινάρια του ρουχισμού, καθώς και ο οπλισμός του.
